The Difficulties in Teaching Speaking Skills of Classical Arabic in Secondary School from Female Arabic Teachers' Perspectives and the Proposed Solutions to it
Abstract
The study aimed to identify the difficulties in teaching speaking skills of classical Arabic among female secondary school students. To identify the proposed solutions to address these difficulties from female Arabic teachers' perspectives. To achieve the study objectives; the researcher applied the descriptive survey method. As the questionnaire was used as a tool for data collection. After validating the study tools, it was distributed to the study sample of (160) Arabic teachers in secondary school. After conducting the necessary analyses, the study reached the following results: There were great difficulties in teaching speaking skills of classical Arabic in secondary school from Arabic teachers' perspectives, requiring to address them and taken into consideration. The most prominent of these difficulties was students lack confidence while speaking classical Arabic. Also, lack of attractive educational materials that encourage speaking classical Arabic. Lack of practicing classical Arabic daily in real life among students. The results also showed that secondary school Arabic teachers strongly agreed on the ways to overcome the difficulties in teaching speaking skills of classical Arabic. The study recommended the importance of building confidence in students by activating classroom activities, for example short dialogues, acting dramatic scenes, making speeches and open discussions.
References
2. أبو حجاج، أحمد، درويش، عفت (2018). واقع استخدام الفصحى داخل الفصول الدراسية من قبل المعلمين في مراحل التعليم: دراسة تحليلية. مجلة كلية التربية،(2)18، 1549- 1616.
3. آل مساعد، حصة، العقباوي، أحلام.(2011م).مهارات الاتصال والتفاعل.عالم الكتب:القاهرة.
4. البشري، محمد.(2008).واقع استخدام معلمي اللغة العربية للغة الفصحى أثناء التدريس. مجلة القراءة والمعرفة،(83)،64-81.
5. الجربوع،نورة.(2022).تقويم مهارات التحدث لدى طالبات الصف الثالث المتوسط في ضوء معايير مقترحة. مجلة كلية التربية بالزقازيق دراسات تربوية ونفسية،37،(114)،155-213.
6. جمعة،نائل.(2017م).فاعلية استراتيجية مثلث الاستماع في تنمية مهارتي التحدث والقراءة لدى طلاب الصف الثالث الأساسي بمحافظة رفح[رسالة ماجستير غير منشورة]،الجامعة الإسلامية بغزة.
7. الخويسكى،زين.(2014م).المهارات اللغوية(الاستماع/والتحدث/والقراءة/والكتابة وعوامل تنمية المهارات اللغوية عند العرب وغيرهم.دار المعرفة الجامعية
8. الحايك، ربا، و الأحمد، حسن إبراهيم. (2021). أسباب ضعف التواصل بالعربية الفصحى لدى طلاب الصف الثامن الأساسي في مدينة دمشق من وجهة نظر التلاميذ أنفسهم. مجلة جامعة البعث سلسلة الآداب والعلوم الانسانية،43(8)،11-54.
9. حسين، عبدالرزاق.(2010).مهارات الاتصال اللغوي.مكتبة العبيكان.
10. حمدان، سيد السايح، محمد، عبدالرحمن الصغير.(2007).أثر المباريات اللغوية في تنمية مهارة التحدث بالفصحى والاتجاه نحوها لدى طلاب الفرقة الرابعة شعبة اللغة العربية بكلية التربية جامعة السلطان قابوس.مجلة القراءة والمعرفة،(68)،154-202.
11. رجب،مصطفى.(2004).ضعف معلمي اللغة العربية بين الوهم والحقيقة.المؤتمر العلمي السادس عشر-تكوين المعلم.مجلة عين شمس-الجمعية المصرية للمناهج وطرائق التدريس،2، 680-685.
12. الركابي، جودة.(1996).طرق تدريس اللغة العربية.مطابع الفرزدق.
13. الزبيدي، يحيى.(2001).مزاحمة العامية للغة العربية الفصحى في المدارس الابتدائية بمحافظة القنفذة من وجهة نظر معلمي المرحلة الابتدائية. مجلة جامعة أم القرى للعلوم التربوية والاجتماعية والإنسانية،(13)،213-234.
14. الساعدي،أحمد حمد،الساعدي،أحمد سيف.(2019).معوقات التحدث باللغة العربية الفُصحى لطلاب الحادي عشر والثاني عشر بمدرسة مالك بن أنس للتعليم الأساسي في محافظة البريمي بسلطنة عمان من وجهة نظر الطلاب أنفسهم.مجلة العلوم التربوية والنفسية،3(30)،162-177.
15. سالمان، أسامة.(2012).مدى التمكن من مهارات التحدث وأثره على تنمية مهارات الحوار وتقدير الذات لدى طلاب كلية التربية.مجلة القراءة والمعرفة،(131)،153-200.
16. سحام،فاطمة.(2011).الفصحى أم العامية-لماذا لا يتكلم طلبتنا لغة عربية فصيحة؟.مجلة رهانات مركز الدراسات والأبحاث الإنسانية،(18)،29-34.
17. سلام، علي.(1999).مظاهر تدني الأداء اللغوي لدى طلاب التعليم العام وأسبابها ومقترحات علاجها من وجهة نظر معلمي اللغة العربية.مجلة دراسات في المناهج وطرق التدريس،(60)، 76-98.
18. السيد، خالد.(2015).فاعلية المواقف الحياتية في تنمية بعض مهارات التعبير الشفوي الوظيفي باللغة العربية الفصحى لدى طلاب الصف الأول الثانوي. مجلة الدراسات التربوية والاجتماعية،21(1)،477-536.
19. العاجز، فؤاد علي، وجبر، نبيل داود.(2004).تقويم دورات تدريب معلمي اللغة العربية من وجهة نظر المعلمين والمشرفين التربويين بمحافظة غزة"المؤتمر العلمي السادس عشر للجمعية المصرية للمناهج وطرق التدريس،(تكوين المعلم)21-22يوليو، جامعة عين شمس،(1)،539-550.
20. عبد الباري،شعبان.(2010).مهارات التحدث-العملية والأداء. دار المسيرة للنشر والتوزيع.
21. عبدالباري،شعبان.(2011م).مهارات التحدث:العملية والأداء.دار المسيرة للنشر والتوزيع:الأردن.
22. عبد النبي، رمضان.(2011).المشافهة والسماع وأثرهما في تعلم العربية.مجلة التربية،40(176)،197-221.
23. العيسوى،جمال، موسى، محمد، الشيزاوي،عبدالغفار.(2005م).طرق تدريس اللغة العربية بمرحلة التعليم الأساسي: بين النظرية والتطبيق.دار الكتب الجامعي:الإمارات.
24. الغامدي، صالح.(2020).مدى تمكن معلمي اللغة العربية في المرحلة الثانوية من مهارات التحدث باللغة العربية الفصيحة من وجهة نظر المشرفين التربويين والمعلمين. مجلة الجامعة الإسلامية للعلوم التربوية والاجتماعية،(1)،92-157.
25. القواص،وفاء.(2006).اتجاهات معلمي التعليم الأساسي نحو ممارسة اللغة العربية الفصيحة في التعليم الصفي وعلاقة هذه الاتجاهات بممارستهم وبممارسات التلاميذ الصفية[رسالة ماجستير غير منشورة].جامعة دمشق.
26. مدكور، علي أحمد.(2006م).تدريس فنون اللغة العربية النظرية والتطبيق. عمان: دار المسيرة للنشر والتوزيع.
27. مرنيز،نورية.(2021). كيفية امتلاك مهارة التحدث بالفصحى.استرجع في أكتوبر11، 2023، من https://mekkawyacademy.com/15171-2/
28. النعيمي،أحمد.(2019).أثر المسابقات اللُغوية التنافسية في تنمية مهارات التحدث باللغة العربية الفصحى لدى الطلبة المعلمين بكليات التربية. مجلة الأطروحة العلمية المحكمة، 4(7)،119-151.
29. هيكل، محمد.(2010م).مهارات الحوار بين التحدث والإنصات.الهيئة المصرية العامة للكتاب.
30. alquran alkarim.
31. 'abu hajaji, 'ahmadu, darwish, eift (2018). aistikhdam fieliun lilfusul aldirasiat fi alfusul aldirasiat qabl alaistikhdam fi marahil altaelimi: dirasat tahliliatun. majalat kuliyat altarbiati,(2)18, 1549- 1616.
32. al musaeidu, altawziei, aleuqabawii, 'ahlam.(2011ma).muharat aliatisal waltafaeuli.ealam alkutab:alqahrati.
33. 'iinsani, muhamadu.(2008).astikhdam waqie muealimi allughat alearabiat liltajsid 'athna' altadrisi. majalat alqira'at walmaerifati,(83),64-81.
34. aljarbuea, nurtu.(2022).tqwim maharat almafahim ladaa tulaab alsafi althaalith fi daw' almaeayir altiknulujiati. majalat kuliyat altarbiat bialzaqaziq dirasat tarbawiat wanafsiatun,37,(114),155-213.
35. jumeata, nayili.(2017ma).faeiliat astiratijiat hadithat fi tanmiat maharatay alaintishar walqira'at ladaa tulaab alsafi althaalith al'asasii bimuhafazat rafh[risalat majistir ghayr manshuratin],aljamieat al'iislamiat bighazati.
36. alkhuiski,ziin.(2014mi).almaharat allughawiatu(aliastimaeu/waltahadithu/walqira'ata/walkitabat waeawamil tanmiat almaharat allughawiat eind alearab sabqa. dar almaerifat aljamieia
37. alhayk, rba, wal'ahmadu, hasan 'iibrahim. (2021). bisabab duef altawasul bialearabiat ladaa altulaab alsafi althaamin al'asasii fi madinat dimashq min wijhat nazarihim 'iilaa 'anfusihim. majalat jamieat albaeth silsilat aladab waleulum al'iinsaniati,43(8),11-54.
38. husayn, eabdalrazaq.(2010).muharat aliatisal allughwi.maktabat aleabikan.
39. hamdan, sayid alsaayihi, muhamad, eabdalrahman alsaghir.(2007).'athar altakamul allughawii fi tanmiat maharat aintishar almafahim bialfushaa waitijahiha ladaa tulaab alfirqat alraabieat shuebat allughat alearabiat bikuliyat altarbiat jamieat alsultan qabus.majalat alqira'at walmaerifati,(68154-202). .
40. rajba,mustafaa.(2004).dueaf muealimi allughat alearabiat bayn alwahm walhaqiqati.almutamar aleilmii alsaadis eashra-tkwin almuealim.majalat eayn shams-aljameiat almisriat limanahij watarayiq altadrisi,2, 680-685.
41. wadihi, judatun.(1996).turuq tadris allughat alearabiati.matabaeat alfarzdaq.
42. alzubaydi, yahyaa.(2001).muzahamat aleamiyat lilughat alearabiat albadilaa fi 'ahdaf astiratijiat bimuhafazat alqanfadhat min wijhat nazar muealimi marhalat almusharakati. majalat jamieat 'um alquraa lileulum altarbawiat walaijtimaeiat wal'iinsaniati,(13),213-234.
43. alsaaeidi, 'ahmad hamdu, alsaaeidi, 'ahmad sif.(2019).meawqat alaitijahat fi allughat alearabiat alfusha litulaab mashhurayn eashar mashhurin bimadrasat malik bin 'anistaelim al'asasia fi muhafazat albarimi bisaltanat eaman min wijhat nazarihim bi'anfusihim.majalat aleulum altarbawiat walnafsiati,3( 30),162-177.
44. salman, 'usama.(2012).mdaa altamakun min maharat almuhadathat wa'atharih ealaa tanmiat maharat alhiwar yuqadar aldhaat ladaa tulaab kuliyat altarbiati.majalat alqira'at walmaerifati,(131),153-200.
45. saham,fatimatu.(2011).alfushaa 'um aleamatu-limadha la tatlubuna lughat earabiat fasihata?.mjalat rihanat markaz aldirasat wal'abhath al'iinsaniati,(18),29-
46. slam, ealay.(1999).mazahir tadaniy al'ada' ladaa tulaab altaelim aleami wa'asbabiha waiqtirahat eilajatiha min wijhat nazar muealimi allughat alearabiati.majalat dirasat fi almanahij waturuq altadrisi,(60), 76-98.
47. alsayidu, khald.(2015).tifaeiliat altawajuh alhayaatii fi tanmiat baed maharat altaebir alshafawii alwazifii biallughat alearabiat albadil ladaa tulaab alsafi al'awal watakhriju. majalat aldirasat altarbawiat alaijtimaeiati,21(1),477-536.
48. aleajizu, fuad eali, wajabra, nabil dawd.(2004).tqwim dawrat tadrib muealimi allughat alearabiat min wijhat nazar alqiadiiyn walmushrifin altarbawiiyn bimuhafazat ghaza"almutamar aleilmii alsaadis eashar liljameiat aleamat lilmanahij aldirasiati,(tkwin almuealima)21-22 yuliu, jamieat eayn, shams(1),539-550.
49. eabd albari, shaeban.(2010).mharati-aleamaliat dun. dar tawilat lilnashr waltawzie.
50. eabdalbari,shaeban.(2011mi).muharat almafahimi:aleamaliat la.dar almasafat lilnashr waltanaquli:al'urdun.
51. eabd alnabi, ramadan.(2011).almushafihat walsamaeat wa'atharuhuma fi taealum alearabiati.majalat altarbiati,40(176),197-221.
52. aleiswua,jamal, musaa, muhamad, alshiyzawi,eabdalghafar.(2005mu).turuq tadris allughat alearabiat bimarhalat altaelim al'asasi: bayn albatin. waltatbiqi.dar alkutub aljamieiata: al'iimarat.
53. alghamidi, salih.(2020).mdaa qadir muealimi allughat alearabiat fi almarhalat althaanawiat min maharat al'anmat fi allughat alearabiat alfasihat min wijhat nazar musharafin tarbawiiyn wamuealimina. majalat aljamieat al'iislamiat lileulum altarbawiat alaijtimaeiati,(1),92-157.
54. alqwas,wfa'.(2006).atijahat muealimi altaelim alqadim nahw mumarasat allughat alearabiat alfasihat fi altaelim alsafiy waealaqat hadhih alaitijahat bimumarasatihim wabimumarasat alsafiati[risalat majistir ghayr manshuratin].jamieat dimashq.
55. madkur, eali 'ahmadu.(2006m).tidris funun allughat alearabiat almutatawirat waltatbiqi. eaman: dar altuwl lilnashr waltawziei.
56. marniza, nuryat.(2021). kayfiat 'iitqan maharat altatawur alkhuluqi.astarjieat fi 'uktubar 11, 2023, min https://mekkawyacademy.com/15171-2/
57. alnueaymi, 'ahmadu.(2019).athar almusabaqat allughawiat al'asasiat fi tanmiat maharat alaindimaj fi allughat alearabiat albadilaa ladaa altalabih bikuliyaat altarbiati. majalat al'utruhat aleilmiat alnazariat, 4(7),119-151.
58. hikala, muhamad.(2010ma).muharat alhiwar bayn almafahim walnasati.alhayyat aleamat lilkitabi.
Copyright (c) 2025 د.نجلاء بنت خالد بن عبدالله العتيبي

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.